Τελικά τα ζώα μπορούν να αγαπήσουν;

Για τους φιλόζωους η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι φυσικά αυτονόητη. Οποιοσδήποτε σέβεται και αγαπάει τα ζώα, δεν μπορεί παρά να υποστηρίξει με πάθος ότι τα οικόσιτα ζώα μας αγαπούν πραγματικά.  Όμως, το ερώτημα για κάποιον πιο ουδέτερο παρατηρητή, ο οποίος ίσως δεν έχει βιώσει την αγάπη του σκύλου ή της γάτας ή απλά θέλει να απαντάει πιο τεκμηριωμένα παραμένει: η συμπεριφορά των ζώων απέναντι στο αφεντικό τους και τους κοντινούς του ανθρώπους αλλά και απέναντι στα ζώα με τα οποία συμβιώνουν είναι απλά μια ενστικτώδης συμπεριφορά στο πλαίσιο της αγέλης ή μοιάζει με την αγάπη που μπορούν να αισθανθούν οι άνθρωποι; Διότι πολλοί πιστεύουν ότι η τρυφερότητα και η προσκόλληση των ζώων στους ανθρώπους δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εξάρτηση του αδύναμου προς το δυνατότερο, του ανήμπορου να επιβιώσει προς αυτόν που του παρέχει τροφή και ασφάλεια.

Υπάρχουν βέβαια ιστορίες που αποδεικνύουν το τι ισχύει χωρίς να χρειάζεται και επιστημονική εξήγηση. Ο σκύλος που μένει νηστικός για μέρες δίπλα στον τάφο του αφεντικού του. Η αλεπού που υιοθετεί ορφανά γατάκια και τα μεγαλώνει σα δικά της μωρά. Ένας άλλος σκύλος που σώζει το νεογέννητο μωρό της οικογένειας ειδοποιώντας τους γονείς του γαυγίζοντας ότι κάτι δεν πάει καλά. Η γάτα που πέφτει σε κατάθλιψη όταν χάσει το φιλαράκι της. Και πολλές άλλες. Τα ζώα μόνο να μας διδάξουν μπορούν και να μας κάνουν καλύτερους.

ζωαΦαίνεται, όμως, πως υπάρχει και επιστημονική εξήγηση για αυτά τα συναισθήματα, η οποία μπορεί να απαντήσει με στοιχεία στις παραπάνω ερωτήσεις. Μία μελέτη στο πανεπιστήμιο του Αρκάνσο των ΗΠΑ μελέτησε στον οργανισμό διαφόρων ζώων τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, της ορμόνης που εκκρίνει και ο ανθρώπινος οργανισμός και είναι υπεύθυνη για το δέσιμο και το συναίσθημα της αγάπης που βιώνουμε. Η μελέτη διαπίστωσε, λοιπόν, ότι τα επίπεδα της ωκυτοκίνης αυξάνονταν στα ζώα που έρχονταν σε επαφή με το αφεντικό τους ή με κάποιο άλλο ζώο, με το οποίο είχαν αναπτύξει κάποιου είδους σχέση όπως να μένουν ή να παίζουν μαζί. Παράλληλα, μία άλλη επιστημονική έρευνα στο πανεπιστήμιο Emory μελέτησε μέσω μαγνητικής τομογραφίας τον εγκέφαλο σκύλων και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι σκύλοι, όταν έρχονταν σε επαφή με το αφεντικό τους, παρουσίαζαν αυξημένη  δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη συναισθηματική προσκόλληση, την αφοσίωση και το ενδιαφέρον για τις απόψεις του άλλου, όπως ακριβώς συμβαίνει και στους ανθρώπους, όταν συναναστρέφονται κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο.

Συνεπώς, τα ζώα δεν μένουν μαζί μας επειδή τα ταΐζουμε. Ούτε επειδή δεν ξέρουν κάτι άλλο πέρα από το να έχουν αφεντικό να είναι αφοσιωμένα σε αυτό. Μας επιλέγουν, υπό την έννοια ότι ελκύονται από εμάς με έναν τρόπο πέρα από μια ενστικτώδη αντίδραση και το εξελικτικό αποτέλεσμα της εξημέρωσης. Μας επιλέγουν γιατί μας αγαπούν. Ίσως όχι με την πολυπλοκότητα των συναισθημάτων ενός ενήλικα ανθρώπου που μπορεί να προβαίνει σε πράξεις και διακηρύξεις απόλυτα συνειδητά και γνωρίζοντας για ποιον λόγο κάνει τι. Ας το παρομοιάσουμε καλύτερα με την απλότητα της αγάπης ενός μικρού παιδιού.